MATURA 2012 w LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCYM w ZWOLENIU (treść artykułu opublikowanego w Głosie Ziemi Zwoleńskiej)
Liceum Ogólnokształcące im. Jana Kochanowskiego w Zwoleniu jest jedną z sześciu szkół powiatu zwoleńskiego przygotowujących uczniów do egzaminu maturalnego. W bieżącym roku szkolnym (w sesji wiosennej) do matury przystąpiło 208 absolwentów tych placówek. Abiturienci z naszego liceum stanowili zdecydowaną większość. Ich liczba wynosiła 128.
Każdy uczeń, aby otrzymać świadectwo dojrzałości, musiał zdać 3 egzaminy pisemne (wszystkie na poziomie podstawowym) oraz 2 ustne. Dla osób pragnących kontynuować naukę na atrakcyjnych kierunkach w formach stacjonarnych (na studiach dziennych) niezbędne jest zdanie przedmiotów dodatkowych, często na poziomie rozszerzonym. Ponieważ jedynie egzaminy pisemne oceniane są w całości przez egzaminatorów zewnętrznych, ich wyniki wykorzystujemy do porównywania oraz oceny efektów kształcenia.
Z 384 obowiązkowych egzaminów pisemnych, zdawanych przez absolwentów naszej szkoły (128 zdających x 3 obowiązkowe egzaminy), tylko 5 zakończyło się niepowodzeniem (zabrakło dosłownie 1-2 punktów do sukcesu). W każdym przypadku absolwenci mają szansę zdać egzamin w terminie poprawkowym – 21 sierpnia br. i skorzystać z szansy dostania się na studia we wrześniowej rekrutacji uzupełniającej.
Dla porównania, 80 abiturientów pozostałych placówek nie zaliczyło 51 egzaminów (z 240 zdawanych).
Uwzględniając zdawalność matur w skali kraju, porównanie również wypada na naszą korzyść: 96% w stosunku do 80% w kraju, a w liceach ogólnokształcących (w których zdawalność jest zdecydowanie wyższa niż w innych typach szkół) – 90%. Z przytoczonych danych wynika, że na 100 absolwentów:
· naszej szkoły nie zdaje - 4,
· w skali kraju (we wszystkich typach szkół łącznie) – 20,
· w liceach ogólnokształcących (średnia krajowa ) – 10.
Lepsze wyniki uzyskaliśmy nie tylko w zdawalności, ale również w średniej uzyskanych punktów procentowych z obowiązkowych przedmiotów nauczania. Szczegółowe wyniki ilustruje tabela nr 1.
Tabela 1. Zestawienie średnich wyników uzyskanych w części pisemnej z obowiązkowych przedmiotów maturalnych w Liceum Ogólnokształcącym w Zwoleniu
oraz w szkołach kończących się maturą w kraju
Lp. |
Nazwa przedmiotu: |
Liczba zdających
|
Średni wynik w punktach procentowych w: |
Różnica: średnich wyników w LO w Zwoleniu i średnich wyników w kraju |
Uwagi: |
|
LO w Zwoleniu |
kraju |
|||||
1. |
Język polski |
128 |
63,2 |
54 |
9,2 |
Z każdego przedmiotu wyniki uzyskane przez absolwentów LO w Zwoleniu są wyższe od średniej krajowej o ok. 9-10 punktów procentowych. |
2. |
Matematyka |
128 |
68,3 |
58 |
10,3 |
|
3. |
Język angielski |
116 |
79,0 |
69 |
10,0 |
|
4. |
Język rosyjski |
10 |
68,0 |
60 |
8,0 |
|
5. |
Język niemiecki |
2 |
74,0 |
65 |
9,0 |
Bardziej skomplikowane jest porównywanie wyników egzaminów dodatkowych. Na wyniki wpływa więcej czynników, niż w przypadku egzaminów obowiązkowych. Są to, m.in.
1. Wiedza i umiejętności uczniów wyniesione ze szkoły na niższych etapach kształcenia;
2. Odsetek uczniów klasy wybierających dany przedmiot (im więcej uczniów danej klasy wybiera określony przedmiot, tym trudniej o dobry wynik, gdyż teoretycznie liczniejsza grupa uczniów słabych zdaje egzamin, zaniżając średnią grupy/klasy);
3. Stosunek liczby uczniów zdających egzamin na poziomie rozszerzonym (znacznie trudniejszym) do liczby uczniów zdających maturę na poziomie podstawowym (im więcej uczniów wybiera poziom rozszerzony tym słabszy wynik /niższa średnia, gdyż wtedy również bardzo słabi uczniowie zdają egzamin w wersji trudniejszej, co ma bardzo duży wpływ na obniżenie wyników całej grupy);
4. Liczba przedmiotów dodatkowych wybieranych przez uczniów (im więcej przedmiotów dodatkowych zdają uczniowie tym trudniej solidnie przygotować ich do egzaminu);
5. Konsekwencja (wierność) wyboru przedmiotów kierunkowych; zdawanie innych przedmiotów niż realizowanych na poziomie rozszerzonym zaniża wynik;
6. Jednomyślność klasy w wyborze przedmiotów maturalnych (wybór wielu różnych przedmiotów utrudnia efektywną pracę nauczycielom);
7. Decyzje wyższych uczelni dotyczące procedury rekrutacji, m.in.:
o liczby i rodzaju przedmiotów,
o poziomu egzaminu maturalnego z wybranych przedmiotów zdawanych na egzaminie maturalnym;
8. Przydział przez samorząd powiatowy godzin na dodatkowe zajęcia; realizacja programów rozwijających zainteresowania uczniów lub/oraz wyrównujących szanse edukacyjne młodzieży;
9. Zaangażowanie rodziców w proces kształcenia dzieci:
o stosunek do edukacji,
o wspieranie rozwoju dziecka,
o system wartości wpajany dzieciom,
o poziom intelektualny rodziców;
10. Kompetencje nauczycieli uczących dana grupę, m.in.:
o wiedza merytoryczna nauczycieli,
o umiejętności dydaktyczne,
o motywowanie uczniów do nauki,
o oferta zajęć dodatkowych prowadzonych nieodpłatnie przez nauczycieli;
11. Zachęcanie uczniów do dokonywania ambitnych wyborów (zdawania kilku przedmiotów na poziomie rozszerzonym)- wprawdzie jest to niekorzystne dla statystyk szkoły, ale bardzo korzystne dla ucznia;
12. Kompetencje, zaangażowanie, polityka kadrowa oraz wymagania stawiane przez kadrę kierowniczą szkoły;
13. Klimat, tradycje i kultura organizacyjna szkoły.
Część z ww. czynników wpływa na wyniki zarówno w części obowiązkowej, jak i nadobowiązkowej, a część ma charakter różnicujący tylko w przypadku przedmiotów dodatkowych (dotyczy to przede wszystkim czynników wymienionych w punktach 2- 7). Wyniki uzyskane z przedmiotów kierunkowych mają decydujący wpływ na rekrutację na uczelnie wyższe. Atrakcyjne kierunki studiów są - mimo niżu demograficznego - nadal bardzo oblegane i charakteryzuje je ostra konkurencja. Stąd ważny jest dokonanie odpowiednio wcześnie wyboru przedmiotów dodatkowych i konsekwencja w realizacji wytyczonego celu.
Tabela 2. Średnia liczba punktów, uzyskana przez uczniów danej klasy w trakcie rekrutacji do klasy I LO w Zwoleniu
Lp. |
Klasa: |
Przedmioty realizowane na poziomie rozszerzonym |
Średnia liczba punktów uzyskana przez klasę w procesie rekrutacji do klasy I LO (suma punktów za egzamin gimnazjalny oraz osiągnięcia na świadectwie |
1. |
3c (medyczno - przyrodnicza) |
biologia, chemia |
134,05 |
2. |
3a ( politechniczno – ekonomiczna) |
matematyka, geografia, fizyka/informatyka |
127,24 |
3. |
3d (humanistyczno-językowa) |
język polski, język angielski, historia |
117,38 |
4. |
3e (administracyjno-prawna) |
język polski, wiedza o społeczeństwie, historia |
109,52 |
5. |
3b (turystyczno – językowa) |
geografia, język niemiecki |
97,48 |
Jak wynika z powyższej tabeli najlepsze wyniki w gimnazjum uzyskała klasa 3c, a najniższe klasa 3b. Przełożyło się to na ambicje maturalne. Prawie 100% uczniów klasy biologiczno-chemicznej zdawało 2 lub więcej przedmiotów dodatkowych, deklasując w tym zakresie pozostałe klasy. Natomiast klasa o najsłabszych wynikach na koniec gimnazjum - w zdecydowanej większości (ponad 70%) - nie zdawała przedmiotów dodatkowych, ograniczając się jedynie do obowiązkowych (tabela nr 2).
Tabela 3. Zestawienie wybieralności przedmiotów dodatkowych w poszczególnych klasach
Lp. |
Liczba zdawanych przedmiotów dodatkowych |
Klasa: |
Razem liczba zdających: |
% zdających |
|||||
3a |
3b |
3c |
3d |
3e |
|||||
1. |
0 |
3 |
15 |
1 |
1 |
2 |
22 |
17,19 |
|
2. |
1 |
10 |
3 |
- |
10 |
15 |
38 |
29,69 |
|
3. |
2 |
22 |
2 |
19 |
4 |
6 |
53 |
41,41 |
|
4. |
3 |
2 |
1 |
1 |
8 |
1 |
13 |
10,16 |
|
5. |
4 |
- |
- |
- |
2 |
- |
2 |
1,56 |
|
6. |
2 i więcej ... |
liczba |
24 |
3 |
20 |
14 |
7 |
68 |
53,13 (2 przedm.) |
7. |
% |
64,9 |
14,3 |
95,2 |
58,0 |
29,2 |
53,1 |
||
Tabela 4. Wybieralność przedmiotów na egzaminie maturalnym realizowanych w zakresie rozszerzonym – rok szkolny 2011/2012
(trafność wyboru profilu)
Lp.
Lp. |
Nazwa przedmiotu realizowanego w zakresie rozszerzonym |
Liczba uczniów realizujących dany przedmiot w zakresie rozszerzonym |
Uczniowie zdający na egzaminie maturalnym dany przedmiot, jako przedmiot dodatkowy |
% zdających przedmiot na poziomie rozszerzonym w stosunku do ogółu wybierających dany przedmiot |
Dotyczy uczniów klasy: |
|||
ogółem: |
poziom rozszerzony |
|||||||
liczba uczniów |
% |
liczba uczniów |
% |
|||||
1. |
Język polski |
49 |
- |
- |
15 |
30,6 |
11,72 |
3d; 3e (humanistyczne) |
2. |
Język angielski |
25 |
- |
- |
9 |
36,0 |
15,51 |
3d (humanistyczna) |
3. |
Język niemiecki |
21 |
3 |
14,3 |
- |
0,0 |
0,00 |
3b (turystyczna) |
4. |
Matematyka |
37 |
- |
- |
27 |
73,0 |
21,0 |
3a (politechniczna) |
5. |
Historia |
49 |
7 |
14,3 |
2 |
4,1 |
28,57 |
3d; 3e (humanistyczne) |
6. |
Wiedza o społ. |
24 |
20 |
83,3 |
8 |
33,3 |
33,30 |
3e (humanistyczna) |
7. |
Geografia |
58 |
20 |
34,5 |
13 |
22,4 |
58,33 |
3a;3b (politechniczna;turystyczna) |
8. |
Biologia |
21 |
20 |
95,2 |
20 |
95,2 |
100,00 |
3c (przyrodnicza) |
9. |
Chemia |
21 |
20 |
95,2 |
16 |
76,2 |
80,00 |
3c (przyrodnicza) |
10. |
Fizyka |
29 |
12 |
41,4 |
4 |
13,8 |
26,67 |
3a (politechniczna) |
11. |
Informatyka |
8 |
2 |
25,0 |
2 |
25,0 |
100,00 |
3a (politechniczna) |
Trafność wyboru przedmiotu realizowanego Odsetek uczniów zdających egzamin na poziomie rozszerzonym
na poziomie rozszerzonym na podstawie w stosunku do ogółu zdających dany przedmiot:
wybieralności na maturze (oba poziomy):
1. Biologia -95,2% ; 1. Biologia – 100,00 ; X; X - najniższa wybieralność przedmiotu;
2. Chemia – 76,2% ; 2. Informatyka – 100,00; X; X; X - najwyższa wybieralność przedmiotu
3. Matematyka – 73,0% ; 3. Chemia – 80,00 ;
4. Język angielski – 36,0% ; 4. Geografia – 58,33;
5. W o s – 33,3% ; 5. W o s – 56,10;
6. Język polski – 30,6% ; 6. Historia – 28,57;
7. Informatyka – 25,0% ; 7. Fizyka - 26,67;
8. Geografia – 22,4% ; 8. Matematyka – 21,10;
9. Fizyka – 13,8% ; 9. Język angielski – 15,51 ;
10. Historia - 4,1% ; 10. Język polski – 11,72;
11. Język niemiecki - 0,0% . 11. Język niemiecki, język rosyjski – 0,00.
Wyniki uzyskane przez naszych absolwentów z przedmiotów dodatkowych również wyglądają bardzo optymistycznie na tle osiągnięć pozostałych maturzystów. Ilustruje to poniższa tabela.
Tabela 5. Porównanie wyników egzaminów maturalnych z wybranych przedmiotów dodatkowych w Liceum Ogólnokształcącym
im. Jana Kochanowskiego w Zwoleniu z wynikami w kraju.
Lp. |
Przedmiot |
Poziom egzaminu |
Średni wynik (%) w: |
Różnica wyników: LO Zwoleń - kraj |
Uwagi: |
|
LO Zwoleń |
kraj |
|||||
1. |
Język polski |
rozszerzony |
74 |
68 |
6 |
|
2. |
Matematyka |
rozszerzony |
66 |
52 |
14 |
|
3. |
Wiedza o społeczeństwie |
podstawowy |
45 |
43 |
2 |
Nasi absolwenci dwa raz częściej wybierali wos niż ich koledzy (masowość wyboru obniża wynik) |
rozszerzony |
41 |
41 |
0 |
|||
4. |
Geografia |
podstawowy |
64 |
49 |
15 |
|
rozszerzony |
64 |
56 |
8 |
|
||
5. |
Biologia |
podstawowy |
- |
- |
- |
Wszyscy absolwenci zdawali biologię na poziomie rozszerzonym |
rozszerzony |
67 |
56 |
11 |
|||
6. |
Chemia |
podstawowy |
73 |
51 |
22 |
|
rozszerzony |
62 |
52 |
10 |
|
||
7. |
Historia |
podstawowy |
64 |
56 |
8 |
|
rozszerzony |
77 |
56 |
21 |
|
||
8. |
Fizyka i astronomia |
podstawowy |
40 |
37 |
3 |
|
rozszerzony |
61 |
43 |
18 |
|
O jakości pracy szkoły świadczy skuteczność nauczania zarówno w odniesieniu do uczniów, którzy zostali przyjęci z bardzo słabymi wynikami, jak i stwarzanie szans rozwoju tym najlepszym. Dla pierwszych wyzwaniem jest zdanie matury, a dla pozostałych - dostanie się na atrakcyjne kierunki studiów. Wysoka, nie tylko w tym roku, zdawalność matur świadczy o dobrej pracy z uczniami, którzy musieli nadrabiać zaległości w nauce z poprzednich lat, a wyniki rekrutacji na wyższe uczelnie - o sukcesie w pracy z najzdolniejszymi. Ponieważ „na wejściu” najlepsi byli uczniowie klasy biologiczno – chemicznej, na ich przykładzie najlepiej ocenić efekty pracy z uczniem zdolnym. Jednocześnie – jak wynika z poprzednich zestawień - prawie cała klasa (ponad 95%) zdawała biologię na maturze i w 100% był to poziom rozszerzony (przy 59,5% - w kraju). Nie można więc nam zarzucić, że uwzględniamy wyniki tylko najlepszych uczniów w klasie, zawyżając w ten sposób statystyki. Jest odwrotnie: u nas zdawali wszyscy, w kraju co drugi uczeń (sądzę, że ten lepiej przygotowany).
Tabela 6. Porównanie wyników z biologii uczniów LO w Zwoleniu z wynikami wszystkich zdających maturę w maju 2012 roku.
Lp. |
Klasa wyników |
Wynik na świadectwie dojrzałości |
Zdający, którzy uzyskali wynik w poszczególnych kategoriach (klasach) wyników: |
Uwagi: |
|
kraju |
LO w Zwoleniu |
||||
1. |
najwyższa |
86% - 100% (1) |
4% |
10% |
wynik uczniów LO 2,5 x wyższy niż w kraju |
2. |
bardzo wysoka |
79% - 85% |
7% |
15% |
|
3. |
wysoka |
73% - 78% |
12% |
15% |
|
4. |
powyżej średniej |
63% - 72% |
17% |
30% |
|
Ogółem odsetek uczniów osiągających wynik powyżej średniej: |
40% |
70% |
|
(1) – w latach 2009-2011 żaden absolwent woj. mazowieckiego nie uzyskał z testu maturalnego 100% możliwych do uzyskania punktów (taki wynik wpisano jedynie olimpijczykom zwolnionym z egzaminu
maturalnego);za 2012 rok nie mamy jeszcze tak szczegółowych danych
Jak wynika z danych zamieszczonych w tabeli 1. i 5. biologia nie jest przedmiotem wyjątkowym, jeśli chodzi o uzyskane wyniki. Wystarczy uważnie prześledzić dane w tabelach dotyczące poszczególnych przedmiotów i sukcesów naszych absolwentów.
Z niepełnych jeszcze informacji o losach absolwentów wynika, że wszyscy uzyskali wyniki umożliwiające im studia w systemie dziennym na renomowanych uczelniach (Uniwersytet Medyczny w Warszawie, Uniwersytet Medyczny w Lublinie, Uniwersytet Jagielloński, UMCS; kierunki takie jak: medycyna, stomatologia, farmacja, analityka medyczna, techniki dentystyczne, dietetyka, pielęgniarstwo, biologia, biotechnologia). Niektórzy zmienili zainteresowania i będą kontynuowali naukę na kierunkach nieprzyrodniczych, np. w Szkole Głównej Służby Pożarniczej (1 osoba). Jedna osoba wybrała kosmetologię na prywatnej uczelni, gdyż tylko tam przygotowują praktycznie do wymarzonego przez nią zawodu. Losów 3 absolwentów nie znamy, ale wyniki przez nich uzyskane (w klasie średniej lub powyżej średniej) sugerują, że nie powinni mieć powodu do niepokoju, gdyż osoba z najniższym wynikiem z biologii i chemii podejmie studia uniwersyteckie na kierunku biologia (oczywiście w systemie stacjonarnym).
Analizując wyniki matury tej grupy absolwentów, warto dodać, że 25% zdających (czyli co czwarty) uzyskało wynik 80% lub więcej (odpowiednio: 80%, 85%, 88%; 92%). Wszyscy oni dojeżdżali kilka, kilkanaście kilometrów i nie korzystali z innych form pomocy niż oferta zaproponowana przez szkołę. Podobnie zresztą jak pozostali uczniowie tej klasy.
Podsumowując warto zauważyć, że wszelkie statystyki bez głębszej analizy nie dają wiedzy o jakości pracy szkoły, często również o samych uczniach (arkusze maturalne nie są przecież najdoskonalszym narzędziem badania osiągnięć ucznia, nie wspominając o jego postawach, samodzielności czy kreatywności). Potrzebna jest pogłębiona diagnoza, a do jej wykonania niezbędne są bardzo dobre narzędzia, dużo czasu, bardzo wysokie kwalifikacje osób przeprowadzających analizę oraz uczciwe wyniki, co w społeczeństwie o tak wysokiej akceptacji dla nieuczciwości nie jest takie oczywiste.
Jak ocenić efekty pracy szkoły (konkretnego nauczyciela) przyjmującej absolwentów gimnazjum, którzy w trakcie rekrutacji musieli uzyskać co najmniej 150 punktów, systematycznie korzystali z prywatnych korepetycji (albo z innej formy zajęć dodatkowych opłacanych przez rodziców lub samorząd terytorialny) – ze szkołą, która próg rekrutacji ustaliła na 70 punktów, a efekty pracy zależą wyłącznie od zaangażowania uczniów i konkretnego nauczyciela? Jak porównać średnie wyniki, gdy zdaje egzamin 10% uczniów realizujących dany przedmiot na poziomie rozszerzonym z wynikami uczniów, którzy w 80%, czy 100 % zdecydowali się zdawać ten przedmiot na maturze? Jak ocenić wpływ korepetycji na wyniki? Jak porównać wyniki nauczyciela pracującego w klasie, w której zdecydowana większość to uczniowie, którzy mieli problemy z nauką już na poziomie gimnazjum ze „szczęśliwcem”, który może pracować z wybitnymi jednostkami? Na ile rezygnacja przez uczelnie z wymogu zdawania przedmiotów humanistycznych (historia, język polski) na poziomie rozszerzonym wpłynęła na systematyczny spadek wybieralności tych przedmiotów dodatkowych na egzaminie maturalnym? Pytań jest o wiele więcej. Jedno jest pewne – sama statystyka zamiast udzielić sensownej odpowiedzi, może jeszcze bardziej zaciemnić obraz. Ale to temat na zupełnie inne rozważania.
SKALA STANINOWA SZKÓŁ – WYNIKI LO w ZWOLENIU MATURA 2012
Klasa (stanin) |
Nazwa klasy uzyskanych średnich wyników |
% szkół w danej kasie |
Nazwa przedmiotu w danej klasie (poziom egzaminu) |
Liczba szkół osiągających wynik w klasie: |
||
wyższej niż LO w Zwoleniu |
tej samej co LO w Zwoleniu |
niższej niż LO w Zwoleniu |
||||
1 |
najniższa |
4 |
|
|
|
|
2 |
bardzo niska |
7 |
|
|
|
|
3 |
niska |
12 |
|
|
|
|
4 |
poniżej średniej |
17 |
|
|
|
|
5 |
średnia |
20 |
j. angielski pr. |
206 |
106 |
214 |
6 |
powyżej średniej |
17 |
fizyka pp. j. polski pr. historia pp. j. rosyjski pp. wiedza o społeczeństwie pp. wiedza o społeczeństwie pr. |
91 82 82 124 123 88 |
64 62 61 93 92 64 |
234 214 215 331 325 217 |
7 |
wysoka |
12 |
matematyka pp. j. angielski pp. chemia pr. geografia pr. j. niemiecki pp. |
106 101 26 41 49 |
116 112 29 43 55 |
739 718 185 275 353 |
8 |
bardzo wysoka |
7 |
matematyka pr. fizyka pr. j. polski pp. biologia pr. chemia pp. historia pr. geografia pp. |
16 6 38 12 12 7 22 |
30 16 67 21 22 17 39 |
385 206 852 276 269 217 468 |
9. |
najwyższa |
4 |
|
|
|
|
Z żadnego przedmiotu średni wynik uczniów naszej szkoły nie znalazł się poniżej średniej. Z powyższej tabelki wynika, że najwięcej przedmiotów mieści się w kategorii wyników bardzo wysokich. Niestety nie udało nam się znaleźć w najwyższej kategorii (w odniesieniu do średniej ogółu uczniów zdających dany przedmiot). Natomiast indywidualnie nasi uczniowie z niektórych przedmiotów znaleźli się w grupie maturzystów osiągających wyniki z najwyższej kategorii staninowej (elita absolwentów). Szczegółowe dane dotyczące indywidualnych wyników przedstawia poniższa tabelka:
Lp. |
Przedmiot |
Indywidualny wynik, który należało uzyskać z poszczególnych przedmiotów, aby znaleźć się w najwyższej klasie staninowej |
Odsetek zdających w LO w Zwoleniu, którzy uzyskali wyniki w najwyższej klasie staninowej |
||
PP(%) |
PR(%) |
PP(%) |
PR(%) |
||
1. |
j. polski |
81-100 |
91-100 |
2 |
7 |
2. |
j. angielski |
100 |
93-100 |
5 |
0 |
3. |
j. niemiecki |
98-100 |
96-100 |
0 |
nikt nie zdawał |
4. |
j. rosyjski |
97-100 |
100 |
0 |
nikt nie zdawał |
5. |
historia |
84-100 |
89-100 |
20 |
0 |
6. |
wiedza o społ. |
66-100 |
67-100 |
0 |
0 |
7. |
biologia |
69-100 |
86-100 |
nikt nie zdawał |
10 |
8. |
chemia |
87-100 |
91-100 |
0 |
0 |
9. |
fizyka |
73-100 |
83-100 |
0 |
0 |
10. |
geografia |
75-100 |
83-100 |
10 |
7 |
11. |
matematyka |
97-100 |
91-100 |
4 |
15 |
12. |
informatyka |
71-100 |
99-100 |
nikt nie zdawał |
0 |