Od 2011 r. obchodzimy Dzień Pamięci „Żołnierzy Wyklętych”, który jest również świętem państwowym.
Na obchody Narodowego Dnia Pamięci „Żołnierzy Wyklętych” wybrano dzień 1 marca, ponieważ – jak uzasadniał to ówczesny prezes Instytutu Pamięci Narodowej Janusz Kurtyka – tego dnia w 1951 roku w Warszawie, w więzieniu mokotowskim wykonano wyrok śmierci na siedmiu członkach Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość. Organizacja ta działała w Polsce po II wojnie światowej. Należeli do niej żołnierze – partyzanci, którzy nie godzili się na podporządkowanie Polski po 1945 roku Związkowi Radzieckiemu, nie chcieli podporządkować się rosyjskiemu nadzorowi Polski, nie mieli wewnętrznej zgody na stalinizację życia, gospodarkę centralnie planowaną, rabunek – i tak już uszczuplonego przez wojnę – mienia polskiego. Żołnierze Wyklęci chcieli być niepodlegli i walczyć dopóki możliwe ze zniewoleniem narodu przez rosyjskiego sąsiada. De facto, żołnierze ci, nie godzili się na kolejną po niemieckiej, sowiecką okupację Polski. Wytrwali w oporze aż do 1963 roku, kiedy komunistyczne władze osaczyły i wychwyciły ostatniego z żołnierzy Józefa Franczaka ps. „Lalek”.
Zachęcamy do obejrzenia krótkich filmów dotyczących wybranych żołnierzy i ich oporu wobec komunizmu.
Film poświęcony Marianowi Bernaciakowi Orlikowi (4:32 min.)
Marian Bernaciak Orlik (1917 – 1946) – uczestnik wojenny obronnej w 1939 r., żołnierz ZWZ-AK-DSZ-WiN, dowódca oddziału partyzanckiego na Lubelszczyźnie, ranny w obławie popełnił samobójstwo.
https://liblink.pl/rHKlGMB59g
Film poświęcony Rucie Czaplińskiej Ewie (4:31 min.)
Ruta Czaplińska ps. Ewa (1918 – 2008) – ppor. czasu wojny, kierownik Wydziału Łączności Organizacyjnej KG NZW, więzień okresu stalinowskiego.
https://liblink.pl/IhKfsckIrz
Film poświęcony Józefowi Franczakowi Lalusiowi (4:29 min.)
Józef Franczak Laluś (1918 – 1963) – uczestnik wojny obronnej 1939 r., członek ZWZ, AK i WiN, ostatni żołnierz podziemia antykomunistycznego.
https://liblink.pl/mayHQzZYfa
